Implant zęba – co to jest?

Implant zębowy jest nowoczesną, trwałą i bardzo estetyczną metodą uzupełniania luk w naturalnym uzębieniu pacjenta. Zastępuje on korzeń utraconego zęba – po pewnym czasie zrasta się z kością szczęki/żuchwy, po czym można na nim wykonać uzupełnienie protetyczne. Jak zbudowane są implanty zębów? Jakie są wskazania i przeciwwskazania do przeprowadzania leczenia implantologicznego? Jakie są rodzaje implantów? Odpowiadamy na te i inne pytania!

Przedwczesna utrata już nawet jednego zęba stałego stanowi problem zarówno zdrowotny, jak i estetyczny. Przede wszystkim luki w naturalnym uzębieniu powodują utratę stabilności sąsiednich zębów, ich rozchwianie i zmianę położenia. Może to być przyczyną kłopotów z odgryzaniem i żuciem pokarmów, co negatywnie wpływa na funkcjonowanie stawów skroniowo-żuchwowych, a także na pracę układu pokarmowego. Nie można zapominać o tym, że braki zębowe są dla wielu osób przyczyną zaniżonej samooceny, kompleksów oraz problemów z funkcjonowaniem w społeczeństwie.

Dlatego braki zębowe należy uzupełniać – a najnowocześniejszą, najbardziej trwałą oraz zapewniającą wysoki poziom estetyki metodą są implanty zębów.

Implant zęba – co to jest?

Implant zęba to niewielki element (nazywany niekiedy potocznie przez pacjentów „śrubką”), który wkręca się w kość szczęki/żuchwy w miejscu utraconego zęba własnego. Po pewnym czasie – dzięki zjawisku osteointegracji – implant zrasta się z kością i zastępuje tym samym korzeń naturalnego zęba. Na nim osadza się wybrane uzupełnienie protetyczne – może to być korona protetyczna (w przypadku pojedynczych luk), most lub proteza zębowa (u pacjentów z mnogimi brakami lub całkowitym bezzębiem).

Śruba, łącznik, korona – jak zbudowane są implanty?

Wielu pacjentów pod pojęciem implantu rozumie całe uzupełnienie, które pojawia się w ich jamie ustnej w miejscu luki zębowej. Tak jak już wspomniano, implant jest jednak elementem, który zastępuje tylko korzeń zęba, a całe leczenie implantologiczne/implantoprotetyczne wymaga zastosowania jeszcze kilku innych elementów.

Decydując się na tego typu terapię, warto wiedzieć, czym jest:

• implant – potocznie „śruba”, czyli element zastępujący korzeń, który wkręca się w kość szczęki lub żuchwy w miejscu utraconego zęba,
• łącznik – czasami zwany także filarem, czyli niewielki element, który służy do połączenia implantu z ostateczną odbudową korony zęba,
• uzupełnienie protetyczne – czyli element, którego celem jest zastąpienie korony zęba własnego (może to być pojedyncza korona protetyczna, most protetyczny lub proteza oparta na implantach).

Są to podstawowe elementy, których używa stomatolog w trakcie leczenia implantologicznego. Oczywiście zastosowanie znajdują też inne materiały oraz elementy systemów implantologicznych, o bardzo specjalistycznych właściwościach.

Rodzaje implantów stomatologicznych

Implanty klasyfikuje się pod kątem różnych czynników. Wymienić można m.in. implanty śródkostne oraz implanty podokostnowe. Różnią się one sposobem lokowania w jamie ustnej. Implanty śródkostne – mówiąc wprost – wwierca się bezpośrednio w kości szczęki lub żuchwy, natomiast implanty podokostnowe umieszcza się płycej, w obrębie okostnej (czyli błony pokrywającej kości od zewnątrz) i pokrywa tkanką dziąsła. We współczesnej stomatologii częściej stosuje się implanty śródkostne, zaś podokostnowe wykorzystuje się w trudniejszych przypadkach, gdy doszło do zaawansowanego zaniku kości, a także u pacjentów całkowicie bezzębnych.

Inna klasyfikacja implantów obejmuje implanty jednofazowe i dwufazowe. Jak nietrudno się domyślić, implanty jednofazowe cechują się tym, że uzupełnienie protetyczne umieszcza się na nich od razu po wszczepieniu. Są one przeznaczone dla pacjentów, którym zależy na szybkiej odbudowie uzębienia, przy czym muszą zostać zachowane pewne warunki, dotyczące głównie odpowiedniej ilości i jakości tkanki kostnej w miejscu planowanego wszczepu. Z kolei implanty dwufazowe wymagają dłuższego czasu leczenia – w jamie ustnej najpierw umieszczany jest implant, który zrasta się z kością (w zależności od indywidualnego przypadku, może to trwać nawet kilka miesięcy), a dopiero później, po zakończeniu osteointegracji, na implancie mocowana jest korona.

Oczywiście implanty klasyfikuje się także pod kątem parametrów technicznych, istotnych z punktu widzenia przeprowadzania zabiegu oraz indywidualnych cech anatomicznych każdego pacjenta. I tak np. jeśli chodzi o kształt, wyróżnia się implanty w kształcie śruby, cylindra oraz spirali. Standardowa średnica implantów zębowych wynosi z reguły od 3,5 do 4,2 mm, choć są systemy uwzględniające implanty mniejsze (o średnicy 2-2,5 mm) oraz większe (do 6 mm). Kształt i rozmiar implantu stomatolog zawsze dopasowuje do warunków anatomicznych oraz kostnych pacjenta.

Z jakich materiałów wykonywane są implanty?

We współczesnej stomatologii wykorzystuje się implanty zębowe wykonane z dwóch materiałów: tytanu oraz cyrkonu. Historia implantów tytanowych sięga lat 50. XX wieku, kiedy szwedzki naukowiec prof. Per-Ingvar Branemark po raz pierwszy wprowadził tytanowe cylindry do kości udowej królika. Po pewnym czasie cylinder zrósł się z tkanką kostną bez komplikacji, a odkrycie to znalazło zastosowanie w wielu działach medycyny. W 1965 r. tytanowy implant zębowy po raz pierwszy wszczepiono człowiekowi.

Skąd bierze się popularność implantów zębów z tytanu? Otóż jest to materiał zupełnie bioobojętny dla ludzkiego organizmu, nie wywołuje podrażnień ani reakcji alergicznych, jest odporny na działanie różnego rodzaju substancji znajdujących się w żywności oraz na ścieranie. Jedyną wadą implantów tytanowych jest ich metaliczny kolor – zdarza się, że po latach od wszczepienia implantu linia dziąseł obniża się, a implant z tytanu zaczyna być widoczny i mocno odróżnia się od naturalnych zębów pacjenta. Oczywiście nie jest to reguła – nie u wszystkich pacjentów dochodzi do tego typu powikłania.

To właśnie kwestia estetyki sprawiła, że z biegiem czasu zaczęto szukać bardziej estetycznych alternatyw dla implantów z tytanu. We współczesnej stomatologii są nimi implanty cyrkonowe (zwane czasem także implantami ceramicznymi). Mają one estetyczny odcień kości słoniowej, więc w przypadku recesji dziąsłowej nie są tak bardzo widoczne w jamie ustnej. Również są bezpieczne, niewrażliwe na zmiany temperatur czy działanie substancji kwaśnych, ale bywają mniej stabilne niż implanty z tytanu.

Wskazania do wszczepienia implantu

Implanty zębów są metodą uzupełniania luk w naturalnym uzębieniu człowieka będących skutkiem:

• zaawansowanej próchnicy,
• paradontozy w zaawansowanym stadium,
• urazów mechanicznych,
• anatomicznych braków zawiązków zębowych.

Przeciwwskazania do wszczepienia implantu

Choć implanty są bezpiecznym, funkcjonalnym i estetycznym rozwiązaniem dla osób z brakami zębowymi, to jednak tak jak w przypadku każdej procedury medycznej, również leczenia implantologicznego nie wykonuje się u wszystkich. Jednym z głównych kryteriów kwalifikacji jest wiek – implanty wszczepia się tylko u osób dorosłych, u których procesy wzrostu kości się zakończyły.

Oprócz tego istnieją inne przeciwwskazania do wszczepienia implantu – należy wśród nich wymienić:

• zbyt małą ilość i/lub zbyt niską jakość tkanki kostnej w miejscu wszczepu (możliwe jest wówczas przeprowadzenie zabiegów mających na celu poprawę ilości i jakości kości, np. takich jak augmentacja kości),
• choroby ogólnoustrojowe o charakterze przewlekłym, które mają wpływ na jakość kości (zalicza się do nich m.in. osteoporozę),
• choroby nowotworowe w aktywnej fazie,
• zaburzenia krzepnięcia krwi, np. zwiększające się ryzyko trudnych do opanowania krwawień podczas zabiegu,
• niektóre zespoły niedoborów odporności (np. w przebiegu AIDS),
• epilepsję,
• choroby autoimmunologiczne zwiększające ryzyko odrzucenia wszczepu w ciągu pierwszych tygodni (np. reumatoidalne zapalenie stawów),
• przyjmowanie niektórych leków, np. bisfosfonianów,
• palenie papierosów, spożywanie alkoholu, używanie narkotyków,
• niedostateczny poziom higieny jamy ustnej.

Jak nietrudno zauważyć, niektóre przeciwwskazania do wszczepienia implantu mają charakter bezwzględny, co oznacza, że całkowicie wykluczają możliwość przeprowadzenia tego typu terapii. Inne z kolei są przeciwwskazaniami względnymi – jeśli pacjent poprawi poziom higieny jamy ustnej albo rzuci palenie, to szansa na pozytywne zakończenie terapii jest większa.

Jakie implanty wybrać?

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie implanty są najlepsze – decyzję o wyborze konkretnego systemu, materiału, kształtu czy rozmiaru implantu zawsze podejmuje się we współpracy pacjenta i lekarza, biorąc pod uwagę indywidualne warunki anatomiczne i kostne, a także wyniki przeprowadzonej wcześniej diagnostyki. Należy mieć świadomość, że jest to skomplikowane leczenie, obarczone pewnym ryzykiem powikłań, dlatego szczegółowa diagnostyka oraz prawidłowa kwalifikacja pacjenta jest naprawdę istotna dla efektów terapii.

I tak decyzję o podjęciu leczenia implantologicznego oraz wyborze odpowiedniego systemu implantologicznego podejmuje się m.in. na podstawie wywiadu lekarskiego (pozwala on już na wstępie wykluczyć występowanie niektórych przeciwwskazań) oraz badania klinicznego (dzięki niemu można podjąć kroki niezbędne do wyeliminowania przeciwwskazań względnych, obejmujące np. wyleczenie ognisk próchnicy). Jeśli lekarz ma wątpliwości, może zlecić badania laboratoryjne – m.in. morfologię krwi, wskaźnik OB, poziom witaminy D3, wapnia, potasu i sodu, a także hormonów TSH, T3 i T4. Bardzo istotne są także radiologiczne badania obrazowe, dzięki którym można ocenić ilość i jakość tkanki kostnej, anatomiczne uwarunkowania budowy jamy ustnej pacjenta, przebieg nerwów itp. Dzięki temu lekarz ma możliwość dokonania kwalifikacji do leczenia i odpowiednio je zaplanować.

Dlaczego warto wszczepiać implanty zębów?

Jak już wspomniano, implanty zębowe są nowoczesną metodą uzupełniania braków zębowych, zapewniającą doskonałe efekty funkcjonalne i estetyczne. Leczenie implantologiczne pozwala odtworzyć prawidłowe funkcje narządu żucia, zapobiegając krótko- i długoterminowym niekorzystnym efektom luk w uzębieniu, a także poprawić estetykę uśmiechu, dzięki czemu pacjent odzyskuje pewność siebie.