Czy implant zęba może się nie przyjąć?

Implanty stomatologiczne są obecnie najnowocześniejszym i najbardziej trwałym sposobem uzupełniania zarówno pojedynczych, jak i mnogich braków zębowych. Pozwalają one na uzyskanie optymalnych pod względem funkcjonalności oraz estetyki efektów, a samo leczenie cechuje się wysokim poziomem skuteczności. Oczywiście nie oznacza to, że terapia kończy się powodzeniem u wszystkich pacjentów oraz że nie są z nią związane żadne powikłania – w niektórych sytuacjach implant zęba może się bowiem nie przyjąć.

Leczenie z zastosowaniem implantów zębowych to jedno z największych osiągnięć współczesnej stomatologii. Przy prawidłowej kwalifikacji pacjenta do terapii, właściwych warunkach klinicznych, motywacji pacjenta do współpracy (m.in. w zakresie przestrzegania zasad higieny jamy ustnej oraz zaleceń pozabiegowych) szansa na uzyskanie długofalowych, optymalnych efektów funkcjonalnych i estetycznych jest wysoka. Nie oznacza to jednak, że leczenie implantologiczne nie jest obarczone ryzykiem powikłań oraz że musi zakończyć się powodzeniem u wszystkich pacjentów.

Odrzucenie implantu – czy jest możliwe?

Najważniejszym i jednocześnie najbardziej czasochłonnym etapem leczenia implantologicznego jest proces osteointegracji, czyli zrastania się implantu z kością po jego wszczepieniu w odpowiednie miejsce szczęki/żuchwy. W zależności od obszaru implantacji, liczby implantów, a także indywidualnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych, proces ten trwa od trzech miesięcy do nawet pół roku. U większości pacjentów osteointegracja kończy się powodzeniem – oznacza to, że implant trwale i stabilnie zrasta się z kością, w pełni zastępując korzenie naturalnego zęba. Można więc na nim wykonać stałą odbudowę protetyczną.

Zdarza się jednak, że implant nie uzyskuje wymaganej stabilności i zostaje – potocznie mówiąc – odrzucony przez organizm. Może mieć to bardzo różne przyczyny, ale – co ważne z punktu widzenia pacjenta – nie zawsze oznacza definitywny koniec terapii.

Przyczyny odrzucenia implantu zębowego          

Przyczyny odrzucenia implantu zębowego mogą mieć różny charakter – od indywidualnych predyspozycji organizmu, przez działanie różnego rodzaju czynników zewnętrznych i wewnętrznych aż po błędy lekarza w trakcie wykonywania zabiegu.

Do najczęściej występujących przyczyn odrzucenia implantu zębowego zalicza się:

• indywidualne predyspozycje organizmu, który rozpoznaje implant jako ciało obce i poprzez zainicjowanie kaskady procesów obronnych uniemożliwia prawidłowe gojenie oraz zatrzymuje zrastanie się implantu z kością,
• obecność niektórych chorób – autoimmunologicznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów), metabolicznych (np. cukrzyca i otyłość) oraz schorzeń układu krążenia (np. bardzo wysokie, nieuregulowane nadciśnienie),
• przyjmowanie niektórych leków, np. bifosfonianów stosowanych w profilaktyce i leczeniu chorób kości, takich jak osteoporoza albo wykorzystywanych w leczeniu depresji selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI),
• nadmierne obciążanie implantu podczas okresu gojenia,
• alergia na składniki implantów (głównym składnikiem implantów jest tytan, ale miewają one domieszki innych substancji, np. żelaza albo wolframu – i to one mogą wywoływać reakcje alergiczne),
• błędy popełnione w trakcie zabiegu implantacji przez lekarza (np. nieprawidłowe ustawienie implantu albo zbyt wysoka temperatura podczas opracowywania pola zabiegowego),
• czynniki zewnętrzne zależne od pacjenta – nieprawidłowa higiena jamy ustnej, palenie papierosów, spożywanie dużych ilości alkoholu.

Ryzyko odrzucenia implantu zębowego zwiększa także ogólnie zły stan zdrowia, rozwijająca się próchnica, stany zapalne dziąseł, a także niekorzystne nawyki takie jak zgrzytanie i zaciskanie zębów.

Objawy odrzucenia implantu przez organizm     

W pierwszych dniach po wszczepieniu implantu pewne dolegliwości – np. dyskomfort i ból w okolicy zabiegu – są czymś zupełnie normalnym. Podczas implantacji narusza się zarówno tkanki miękkie, jak i tkanki twarde w jamie ustnej, więc gdy przestaje działać znieczulenie, właściwie wszyscy pacjenci odczuwają mniej lub bardziej nasilone dolegliwości. Można sobie z nimi radzić np. poprzez stosowanie leków przeciwbólowych oraz zimne okłady.

Jeśli jednak objawy tego typu utrzymują się dłużej niż kilka dni po zabiegu lub występują później, już w trakcie procesu zrastania się implantu z kością, może to być sygnał odrzucenia implantu przez organizm. W szczególności trzeba zwrócić uwagę na:

• nieustający, nasilający się ból – zarówno okolicy zabiegowej, jak i obszarów sąsiadujących z implantem,
• opuchliznę dziąseł w okolicy zabiegu,
• ogólne osłabienie i złe samopoczucie, stan podgorączkowy lub gorączkę, bóle gardła,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• wyczuwalną ruchliwość i brak stabilizacji implantu.

Co zrobić kiedy organizm odrzucił implant?        

Jeśli pacjent w trakcie leczenia implantologicznego zauważa u siebie objawy odrzucenia implantu przez organizm, kluczowe jest jak najszybsze zgłoszenie się do stomatologa – podjęcie odpowiednich działań może uchronić przed niepowodzeniem całej terapii.

W zależności od przyczyny odrzucenia implantu, wdrożona może zostać np. antybiotykoterapia – jeśli mamy do czynienia z zakażeniem bakteryjnym np. na skutek nieprawidłowej higieny jamy ustnej. Dodatkowo, zalecone może zostać miejscowe stosowanie preparatów do dezynfekcji, np. w postaci płynów do płukania jamy ustnej albo sprayów aplikowanych bezpośrednio w miejsce implantacji. Jeśli okaże się natomiast, że odrzucenie implantu zęba jest spowodowane zbyt małą ilością/niewystarczającą jakością tkanki kostnej w miejscu wszczepu (co może mieć podłoże w różnych czynnikach), to lekarz usuwa implant i może wykonać np. zabieg sterowanej regeneracji kości, mający na celu poprawę parametrów tkanki kostnej w szczęce/żuchwie. Po określonym czasie można podjąć drugą próbę wszczepienia implantu.

Oczywiście może się zdarzyć, że również po drugiej próbie implantacji dojdzie do odrzucenia implantu przez organizm. Nie oznacza to, że pacjent musi pogodzić się z brakiem w uzębieniu – w takich przypadkach, zależnie od sytuacji klinicznej czy liczby luk zębowych, można wdrożyć leczenie protetyczne z zastosowaniem np. mostów protetycznych albo protez zębowych częściowych/całkowitych.

Jak często dochodzi u pacjentów do odrzucenia implantu – czy to powszechne powikłanie?

Jak już wspomniano, ogólnie leczenie implantologiczne jest bardzo skuteczne, a odrzucenie implantu zęba przez organizm – choć możliwe – zdarza się rzadko. W różnych źródłach naukowych, specjalistycznych podręcznikach i artykułach branżowych podaje się, że odsetek nieudanych implantacji wynosi od 1,5% do 2% – oznacza to, że na 100 pacjentów implant nie przyjmuje się maksymalnie u dwóch.

Pamiętać też należy, że wiele czynników ryzyka odrzucenia implantu związanych jest z motywacją pacjenta oraz przestrzeganiem przez niego zaleceń pozabiegowych wydanych przez stomatologa. Dlatego o sukcesie leczenia implantologicznego w dużej mierze decyduje właśnie zaangażowanie pacjenta i jego chęć współpracy.