Tytanowy implant zęba – czy warto?

Tytan to pierwiastek chemiczny, który od razu kojarzy się z siłą, wytrzymałością i odpornością – i takie właśnie są jego główne cechy. Elementy wykonywane z różnego rodzaju stopów tytanu są wykorzystywane m.in. w lotnictwie, przemyśle morskim i obronnym, a także… w medycynie oraz stomatologii. Z tytanu wykonuje się np. implanty zębowe – podpowiadamy, czym wyróżnia się tytanowy implant zęba i dlaczego warto zdecydować się na tego typu leczenie.

Początki zastosowania tytanu w medycynie sięgają lat 50. XX wieku. W 1952 r. Per-Ingvar Branemark – szwedzki ortopeda, który interesował się m.in. procesami gojenia tkanki kostnej – wprowadził do kości udowej królika ortopedyczną soczewkę w obudowie. Kiedy chciał ją usunąć, okazało się, że… obudowa w pełni zrosła się z kością, a że była wykonana (zupełnie przypadkowo) z tytanu, Branemark zaczął badać właściwości tego materiału.

Choć kolejne eksperymenty przyniosły takie same efekty, to środowisko naukowe z dużą dozą sceptycyzmu podeszło do prac Szweda. Odebrano mu nawet fundusze na dalsze badania, więc Branemark prowadził je sam, we własnej klinice. Przez ponad dekadę kontynuował doświadczenia na zwierzętach, a w 1965 r. wszczepił pierwszy tytanowy implant zębowy pacjentowi, który stracił wszystkie zęby z powodu zaawansowanej paradontozy. Zabieg zakończył się całkowitym sukcesem – implant zrósł się z kością i służył mężczyźnie przez kolejnych 40 lat.

Wyniki swoich badań Branemark przedstawił publicznie dopiero 20 lat później, w 1982 r. na konferencji w USA. Jego wystąpienie spotkało się z ogromnym zainteresowaniem, a wokół Szweda szybko uformowała się grupa lekarzy, którzy również zaczęli pracować taką metodą. Z czasem grupa ta przekształciła się w oficjalne towarzystwo naukowe – Academy of Osseointegration, które obecnie skupia członków z kilkudziesięciu krajów z całego świata.

Tytan – czym charakteryzuje się ten materiał?

Opowieść o prof. Per-Ingvarze Branemarku jest o tyle istotna, że to właśnie on odkrył zdolność tytanu do zrastania się z ludzkimi kośćmi. Wcześniej ten naturalnie występujący w naturze (m.in. w skałach magmowych) pierwiastek był znany ze swojej wyjątkowej wytrzymałości i odporności, dzięki czemu znalazł zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym, zbrojeniowym, lotniczym, a później także w przemyśle elektronicznym czy kosmicznym.

Wszystkie te cechy, do których dodać trzeba jeszcze relatywną lekkość, odporność na korozję, zdolność do zrastania się z kością oraz biologiczną neutralność dla tkanek ludzkiego ciała (co udowodniono później), sprawiły, że tytan znalazł zastosowanie również jako materiał do produkcji implantów, zarówno ortopedycznych, jak i implantów zębowych.

Zalety implantów tytanowych

Jakie są najważniejsze zalety implantów tytanowych? Oto kilka najważniejszych.

• Wytrzymałość – wytrzymałość tytanu jako pierwiastka jest porównywalna z wytrzymałością stali. Oznacza to, że tytanowy implant zęba po pełnym zrośnięciu się z kością przez długie lata bez problemu wytrzymuje codzienne obciążenia wynikające ze spożywania posiłków, odgryzania, żucia, a także ciężar łącznika oraz korony protetycznej.
• Odporność na korozję – w żywności i napojach znaleźć można wiele różnych składników, zarówno naturalnych, jak i sztucznych, które w rozmaity sposób wpływają zarówno na ludzkie tkanki, jak i materiały obce. Tytan jest pod tym względem wyjątkowy, bo nie wchodzi z nimi w żadne reakcje chemiczne i nie koroduje, nawet po wielu latach obecności w jamie ustnej.
• Biologiczna obojętność dla tkanek – prowadzone badania i obserwacje dowiodły, że tytan jest w pełni bioobojętny dla ludzkich tkanek, nie jest odbierany przez układ immunologiczny jako materiał obcy czy zagrażający, nie wywołuje nadwrażliwości ani reakcji alergicznych.
• Właściwości osteointegracji – jest to wspomniana wcześniej odkryta przez Branemarka zdolność tytanu do pełnego, całkowitego zrośnięcia się z tkanką kostną, czyli osteointegracji. To właśnie ten proces sprawia, że tytanowe implanty zębowe stanowią tak trwałą i funkcjonalną metodę uzupełniania luk w naturalnym uzębieniu.

Wady implantów tytanowych

Tytanowe implanty same w sobie są pozbawione istotniejszych wad mogących mieć wpływ na ich trwałość czy funkcjonalność, co nie oznacza, że leczenie z zastosowaniem implantów za każdym razem kończy się sukcesem. Do możliwych przyczyn odrzucenia implantu przez organizm zalicza się niektóre choroby reumatologiczne i metaboliczne, przyjmowanie pewnych grup leków (np. bifosfonianów), alergia na składniki implantów, nadmierne obciążanie implantu podczas okresu gojenia, błędy popełnione przez lekarza podczas implantacji, a także czynniki zależne od pacjenta, np. nieprawidłowa higiena jamy ustnej.

Czy tytan ma tendencję do odbarwiania?

Tytan nie ma tendencji do odbarwiania się – ani pod wpływem promieni słonecznych, ani działania różnych innych czynników zewnętrznych. Jest to jedna z cech przesądzająca o trwałości tego materiału i możliwości jego zastosowania w różnych dziedzinach – od motoryzacji, przez przemysł kosmiczny aż po medycynę.

Czy to prawda, że implanty tytanowe są bioobojętne?

Czysty tytan jest w pełni obojętny dla tkanek organizmu, nie wywołuje nadwrażliwości ani reakcji alergicznych. Implanty nie są jednak wykonane z czystego tytanu – czasami jest go 80, 90 albo 99%. Pozostałe składniki mogą natomiast stanowić np. żelazo lub wolfram, a alergie na te substancje się zdarzają i jest to jeden z czynników, który może przesądzać o niepowodzeniu leczenia implantologicznego.

Jak wszczepia się implanty tytanowe?

Wszczepienie tytanowych implantów zębów to tylko jeden z etapów kompleksowego leczenia implantologicznego.

• Na początek niezbędna jest diagnostyka. Dentysta przeprowadza z pacjentem wywiad wykluczający istnienie ewentualnych przeciwwskazań oraz zleca badania radiologiczne, dzięki którym może ocenić ilość i jakość tkanki kostnej w miejscu planowanego wszczepu. Konieczne jest także wyleczenie ognisk próchnicy, stanów zapalnych przyzębia oraz wad zgryzu.
• Jeśli tkanki kostnej jest za mało lub jest ona niedostatecznej jakości, mogą zostać wykonane również zabiegi odbudowy kości, tak aby można było przeprowadzić leczenie implantologiczne.
• Samo wszczepienie tytanowego implantu to zabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym. W jego trakcie stomatolog najpierw nacina dziąsło odsłaniając kość, następnie lekko ją nawierca i w to miejsce wkręca implant. Na koniec miejsce zabiegu jest zaopatrywane szwami.
• Proces osteointegracji trwa, w zależności od indywidualnych predyspozycji, od 3 miesięcy do pół roku. Gdy tytanowy implant w pełni zrośnie się z kością zostaje odsłonięty, umieszcza się na nim łącznik i uzupełnienie protetyczne (np. koronę protetyczną).

Skąd popularność implantów tytanowych?

Implanty tytanowe są w ostatnich latach bardzo popularną metodą uzupełniania luk w naturalnym uzębieniu. Wpływa na to kilka czynników – przede wszystkim trwałość takiego rozwiązania, a także możliwe do uzyskania optymalne efekty funkcjonalne i estetyczne. Implant i umieszczone na nim uzupełnienie protetyczne są nie do odróżnienia od naturalnych zębów, spełniają wszystkie funkcje związane z jedzeniem czy artykulacją, a przy zachowaniu odpowiednich warunków (m.in. prawidłowej higienie jamy ustnej i regularnych wizytach kontrolnych) mogą przetrwać w jamie ustnej pacjenta przez kolejnych kilkadziesiąt lat.

Implanty tytanowe zębów – cena

Cena tytanowych implantów zębów jest trudna do jednoznacznego określenia, bo zależy od wielu czynników – indywidualnej sytuacji klinicznej pacjenta, renomy gabinetu, w którym prowadzone jest leczenie, kosztów ewentualnych zabiegów przygotowawczych itp. Samo wprowadzenie implantu może kosztować od 2000 do ponad 4000 zł, do tego trzeba doliczyć koszty badań obrazowych (cena tomografii 3D może sięgnąć 500 zł), wyleczenia ubytków próchnicowych, wizyt kontrolnych, a następnie osadzenia korony na implancie (3000-4000 zł). Jeszcze więcej trzeba zapłacić np. za protezę overdenture opartą na implantach, której cena może sięgnąć nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Z pewnością implanty tytanowe zębów nie są tanim rozwiązaniem, ale wiele osób traktuje je jako w zasadzie dożywotnią inwestycję w funkcjonalność i estetykę narządu żucia. Ich trwałość, wytrzymałość oraz ogólny wysoki poziom bezpieczeństwa są dla coraz większej grupy pacjentów uzasadnieniem dla takiego wydatku.